doppio

 

SPRZEDAŻ-SERWIS tel. (+48) 22 240 29 09

Kawa jako roślina:

RODZINA ROŚLIN COFFEA


     Gatunek Coffea należy do roślin Rubiazeen, do której według systematyki botanicznej zalicza się ok. 500 gatunków i ponad 6000 rodzajów. Nie wszystkie z nich zawierają kofeinę w swoich nasionach. Znaczenie gospodarcze mają tylko dwa gatunki. Na pierwszym miejscu należy wymienić Coffea arabica (ponad 70% światowej produkcji kawy). Coffea canephore (robusta) zajmuje miejsce drugie (30% światowej produkcji). Należy również wymienić Coffea liberica oraz Coffea excelsa – oba gatunki mają jednak małe znaczenie. Coffea arabica rośnie do wysokości 4 metrów, jednak na plantacjach (w wyniku ciągłego podcinania) utrzymywana jest w formie krzewu. Na długich gałęziach znajdują się wiecznie zielone podłużno – owalne liście. W dotyku przypominają skórę. Mają one kolor ciemnozielony na górnej powierzchni i jaśniejszy na dolnej.

KWIAT KAWY

      Pięcioczłonowe kwiaty są białe i przypominają jaśmin pod względem zapachu i trochę kształtu. Skupione w osiach liści zakwitają w stosunkowo krótkim czasie i tylko przez kilka godzin są zdolne do zapylenia. Po 3 – 4 tygodniach kwiaty opadają. Kwiaty zakwitają po okresie suszy bezpośrednio po pierwszych opadach deszczu. Na jednym drzewie może być od 30000 do 40000 kwiatów. Obserwując zarówno kwiaty jak i owoce można dokonać pierwszych szacunków dotyczących przyszłych zbiorów kawy.

OWOC
    
Kwiaty kawy skazane są na obce zapylenie, tzn. potrzebują one wiatru i/lub owadów. Po zapyleniu w ciągu 7 – 9 miesięcy rozwijają się owoce drzewa kawowego podobne do wiśni, mające eliptyczny kształt i zawierające dwa jądra nasion. Dojrzały owoc ma czerwoną lub żółtą skórkę i miękki biało – żółty miąższ, zawierający cukier. W jednym owocu są z reguły dwa nasiona, które zwykle określamy jako ziarna kawy.

POCHODZENIE
     Wszystkie gatunki Coffea pochodzą z Afryki. Najdłużej znanym gatunkiem dziko rosnącym jest kawa arabica. Jej naturalny obszar rozprzestrzeniania się znajduje się w południowo – zachodnim górzystym rejonie Etiopii, a także w graniczącym z nim Boma Palteau w Sudanie. Natomiast w 1889 r. odkryto kawę robusta w Kongo. Odmiana ta występuje także w kilku innych regionach Afryki Zachodniej w pobliżu równika.

KAWA JAKO ROŚLINA UPRAWOWA

    Jako roślina uprawowa kawa jest stosunkowo młoda i tylko o kilka generacji oddalona od swoich dziko rosnących przodków. Obecnie kawa uprawiana jest w całej strefie subtropikalnej, a także w tropikalnych górach.

ARABICA

   Pierwsze systematyczne uprawy Coffea arabica rozpoczęto w XV wieku w ogrodach tarasowych w Jemenie Południowym. Od połowy XVIII wieku monopolistyczna pozycja Arabów w uprawie kawy została przełamana i kawa arabica rozprzestrzeniła się poprzez Cejlon, Jawę i Amerykę Południową na cały świat. Obecnie uprawia się odmiany kawy arabica prawie wszędzie między 23 stopniem szerokości geograficznej na północ od równika i 25 stopniem szerokości geograficznej na południe od równika w Ameryce, Afryce, Azji i Oceanii. Znaczącymi producentami kawy są: Brazylia, Kolumbia, Meksyk i państwa Ameryki Środkowej.

ROBUSTA

     Ponieważ robusta jest bardziej wrażliwa na zimno niż arabica, jej uprawa ogranicza się do 10 stopni szerokości geograficznej na północ i południe od równika. Często plantacje znajdują się na równinach. Pierwsze plantacje kawy robusta miały miejsce w 1900 r. na Jawie (obecnie należącej do Indonezji). Obecnie robusta uprawiana jest przede wszystkim w takich krajach, jak: Indonezja, Brazylia, Wybrzeże Kości Słoniowej i Uganda.

REJONY UPRAWY KAWY

   Kawę uprawia się na powierzchni ponad 10 milionów hektarów, na której znajduje się około 15 miliardów drzew kawowych. Uprawia ją 70 do 80 krajów. Jednakże tylko 50 krajów produkuje ją w gospodarczo znaczących ilościach. Największe plantacje znajdują się w Ameryce Południowej (4,8 mln hektarów). W Afryce kawę uprawia się na powierzchni 3,8 mln hektarów, w Ameryce Północnej i Środkowej na powierzchni 1,5 mln hektarów i w Azji na 1,2 mln hektarów. Światowa produkcja kawy wynosi od 85 do 100 milionów worków (jeden worek waży 60 kg). Udział kawy robusta w ogólnej produkcji wynosi 30%Gatunki liberica i excelso występują tylko w niektórych krajach Afryki, takich jak: Liberia, Sierra Leone, Republika Afryki Środkowej i Benin, a także w Azji (Filipiny, Indonezja, Wietnam). Produkowane ilości tych gatunków są jednak niewielkie.